Door: Belle de Gast, fietsburgemeester van Utrecht
De eerste weken van 2024 hebben we inmiddels al achter ons en de fietsers hebben de eerste fietskilometers van 2024, in veel gevallen, door regen en wind afgelegd. Naar het werk, naar school, voor een rondje recreëren, op de racefiets, een oud stadsbarrel of een e-bike. Maar hoe staat het met de fietsstimulering, wat zijn de concrete plannen en hoe gaat het met de Utrechtse fietser?
Eerst een korte terugblik
Ik heb het einde van 2023 en begin van dit jaar grotendeels op de fiets in Frankrijk doorgebracht. Als fietsburgemeester ben ik natuurlijk ook in mijn vakantie met fietsen bezig. Zowel formeel als informeel heb ik mooie gesprekken gehad en kennis opgedaan over de ontwikkeling in Parijs en andere Franse steden. Niet enkel in Utrecht wordt er geïnvesteerd in fietsen, ook in Parijs wordt een volledig nieuw ‘fietsecosysteem’ aangelegd. Het voortouw daarvan ligt bij Anne Hidalgo, de progressieve burgemeester van Parijs. Interessant hoe het buitenland kijkt naar Utrecht, maar ook hoe we iets van het buitenland kunnen leren. De snelheid en de ambities voor korte termijnplannen zijn indrukwekkend. Het besef dat de fietser in Parijs andere behoeften en uitdagingen heeft was nieuw voor mij. En hoe de fiets in beide gevallen een stad en samenleving op een positieve manier kan veranderen en het verkeer volledig kan transformeren.
Al fietsend vervolgde ik mijn weg richting Zuid-Frankrijk! Soms positief verrast over een nieuw aangelegd fietspad bij het binnenkomen van een stad, soms verbijsterd over de dominante rol van de automobilist en het ‘fietspad’ dat niet meer was dan de vluchtstrook van een regionale 100 km/uur snelweg. Het was een mooi en avontuurlijk begin van het nieuwe jaar, maar ik was ook blij toen ik weer vertrouwd op mijn fiets ‘onbezorgd’, als trotse fietsburgemeester, door Utrecht kon fietsen.
Nieuwjaarsborrels en beleidsplannen
Er volgden gezellige nieuwjaarsborrels, de toespraak van de ‘echte’ burgemeester en verschillende presentaties over beleidsplannen met doelstellingen voor 2024. Het viel me op, naast de mooie ambities, dat het toch ook ontbreekt aan de koppeling en doorvertaling naar een concreet uitvoerbaar plan. Verder vind ik de beperkte investering in fietsstimulering als fietsburgemeester teleurstellend. Uiteraard moeten de basisvoorwaarden goed zijn, maar met enkel fietspaden gaan mensen niet gelijk meer fietsen (ervaar ik o.a. in mijn werk als fysiotherapeut). Om mensen op de fiets te krijgen en te houden is er meer nodig! Ondanks de fietspaden/ doorfietsroutes et cetera gebruikt nog steeds ruim de helft van mensen de auto voor een rit korter dan 7,5 kilometer, een kansrijke groep om te stimuleren ook op de fiets te komen!
Voorbeelden en initiatieven voor een duurzame samenleving
Ondanks deze uitdagingen en mijn kritische punten, zie ik gelukkig ook vooral heel veel mooie maatschappelijke initiatieven en (fietsvriendelijke) ondernemingen. Die allemaal op hun manier verantwoordelijkheid nemen voor een duurzame samenleving. Één van deze voorbeelden was een bezoek aan Roetz- bikes. In de Fair Factory stonden eindeloze rijen OV-fietsen te wachten om herbouwd te worden. De fietsen werden door mannen en vrouwen met een ‘rugzak’ tot prachtige designfietsen opgebouwd. Er heerste een relaxte sfeer, er was ruimte voor een geintje, een bakje koffie, geen gestreste werksfeer en een setting waar iedereen op een eigen manier zijn of haar talent kan benutten en ontplooien. Een plek die het nieuwe normaal zou moeten zijn in de gehele maatschappij! Naast hippe design-fietsen werden er ook nieuwe, circulaire e-bikes gemaakt voor o.a het bedrijfsleven. Een mooi alternatief voor een leaseauto en om (een deel van) de woon-werkritten op de fiets te doen. Een veelbelovend voorbeeld van hoe het ook kan en een onderneming die een directe bijdrage levert aan meerdere SDG’s (Sustainable Development Goals).
Pak de fiets!
Er staat ons een mooi jaar te wachten, waarin nog meer mensen de fiets pakken en we de stad en regio nog groener, gezonder kunnen maken! De lente komt eraan. Dus tijd voor iedereen om weer meer de fiets te pakken: stimuleer elkaar, je collega’s, vriend of vriendin en ga er samen op uit. Het is druk in Utrecht, er wordt veel gedaan om dit alles in goede banen te leiden en te reguleren, maar dit kost tijd en vergt aanpassingsvermogen. Als we in een groene, gezonde stad en regio willen blijven wonen moeten we openstaan voor veranderingen, soms plannen bijsturen en verder vooruitkijken dan de dag van morgen. Na jaren van topsport weet ik dat het resultaat van trainingen ook niet zichtbaar is binnen enkele dagen of weken. Heb vooral respect voor je medeweggebruiker, let op elkaar, geef elkaar de ruimte en verminder snelheid als je op een racefiets of e-bike een gebied of wijk binnenkomt of verlaat. Dat ga ik ook zelf doen!
